TSH – czyli tyreotropina – to pobudzający tarczycę hormon produkowany przez komórki z przedniego płata przysadki mózgowej. Jego wydzielanie pobudzane jest z kolei przez podwzgórze. TSH jest więc nie tylko miarodajnym parametrem kontroli pracy tarczycy, ale również całej osi podwzgórze-przysadka-tarczyca. Zarówno za wysoki, jak i zbyt niski poziom TSH jest powodem do niepokoju.
Z tekstu dowiesz się:
- jakie są wskazania do zbadania poziomu TSH,
- czym grozi niski poziom TSH i jakie może mieć przyczyny.
Tyreotropina – czyli w skrócie TSH – to produkowany przez przysadkę mózgową hormon, który pobudza tarczycę do produkcji i wydzielania hormonów T3 (trójjodotyroniny) oraz T4 (tyroksyny). Wydzielanie TSH pobudza podwzgórze, zaś za jego uwalnianie w wyraźnym rytmie dobowym odpowiada przysadka.
Badanie określające stężenie TSH w organizmie najczęściej zleca specjalista endokrynolog. Jest to badanie wykonywane z niewielkiej próbki pobranej od pacjenta krwi żylnej – najlepiej jeśli pobrana jest rano, na czczo (12 godzin bez jedzenia i picia – poza wodą).
Wysokie i niskie TSH – objawy
Poziom TSH w organizmie jest za wysoki najczęściej w sytuacji niedoczynności tarczycy oraz w tzw. zespołach nieadekwatnego wydzielania tyreotropiny. Z kolei za niskie TSH stwierdza się w pierwotnej nadczynności tarczycy oraz związanych z nią chorobach. U pacjenta może się to objawiać:
- przyspieszonym rytmem serca,
- za wysokim ciśnieniem krwi,
- spadkiem masy ciała,
- nietolerancją wysokich temperatur,
- bezsennością,
- nadpotliwością,
- ogólnym osłabieniem,
- drżeniem rąk.
TSH niskie – jakie mogą być jego przyczyny?
Zbyt niska tyreotropina, jak już wspomniano, jest objawem różnego rodzaju chorób wywołanych przez nadczynność tarczycy, czyli zaburzenie, w przebiegu którego produkuje ona zbyt dużo hormonów T3 oraz T4. Rzadziej niski poziom TSH wywołany jest przez schorzenia przysadki mózgowej.
- Niskie TSH – co oznacza? Choroba Gravesa-Basedowa
Jednym ze schorzeń objawiających się za niskim TSH jest choroba Gravesa-Basedowa – schorzenie autoimmunologiczne, w przebiegu którego dochodzi do zwiększonego wydzielania hormonów tarczycy, jej rozrostu oraz zbytniego unaczynienia. Jak dotąd nie ustalono jednoznacznie przyczyn jego występowania – wiadomo jednak, że 10-krotnie częściej borykają się z nim kobiety. Objawy choroby Gravesa-Basedowa są typowe dla nadczynności tarczycy. Mogą obejmować spadek masy ciała, nadpotliwość, osłabienie, bezsenność, za wysokie ciśnienie krwi, szybką męczliwość, zmniejszenie libido. W przebiegu choroby stwierdza się okresy zaostrzeń i remisji. Obok laboratoryjnych badań hormonalnych, w diagnostyce choroby Gravesa-Basedowa endokrynolodzy zlecają również USG tarczycy.
- Niski poziom TSH a choroba Plummera
Zmniejszone stężenie tyreotropiny we krwi może być objawem choroby Plummera – w jej przebiegu również dochodzi do zwiększenia wydzielania hormonów tarczycy, co powoduje nie tylko pojawienie się charakterystycznych symptomów, ale również pojedynczych lub mnogich guzków tarczycy, wyczuwalnych przez dotyk. Diagnostykę choroby Plummera także prowadzi endokrynolog – obejmuje ona badania hormonalne krwi, USG tarczycy oraz obowiązkowo biopsję cienkoigłową wykonywaną pod kontrolą USG. Jeśli diagnoza potwierdzi chorobę Plummera, wdraża się leczenie chirurgiczne (usunięcie guzków) lub terapię jodem radioaktywnym.
- Niska tyreotropina a guzy przysadki mózgowej
Jak już wspomniano, niski poziom TSH może być również objawem chorób przysadki mózgowej, zwłaszcza rozwijających się w jej obrębie guzów. Przyjmują one postać gruczolaków, łagodnych guzów rozwijających się powoli przez wiele lat, a także guzów złośliwych, które szybko mogą dawać przerzuty do innych organów. Na poziom TSH w organizmie wpływają zazwyczaj gruczolaki czynne, czyli wykazujące aktywność hormonalną. Wyróżnia się cztery rodzaje takich gruczolaków: prolaktynowy, somatotropinowy, kortykotropinowy i właśnie tyreotropinowy. Ten ostatni powoduje dolegliwości typowe dla nadczynności tarczycy.
Materiał partnera
