Zaburzenia przetwarzania słuchowego występują nawet u 5% dzieci w wieku szkolnym. W ich wyniku, uczniowie słyszą dźwięki, ale nie są w stanie zinterpretować ich, w taki sam sposób, jak zdrowi rówieśnicy. Zaburzenia prowadzą do problemów w nauce i izolacji społecznej, a dotknięci nimi uczniowie, często są uważani za nieskoncentrowanych i mniej zdolnych.
Czym są zaburzenia przetwarzania słuchowego?
Centralne zaburzenia przetwarzania słuchowego (w skrócie APD lub CAPT) to zaburzenia pracy zmysłu słuchu, wynikające z nieprawidłowości na poziomie centralnego układu nerwowego. Obwodowa część układu nerwowego, do której należą uszy, jest odpowiednio zbudowana i funkcjonuje w prawidłowy sposób. Bodźce słuchowe są więc odbierane, ale centralny układ nerwowy przetwarza je w nieprawidłowy sposób. Osoby dotknięte centralnymi zaburzeniami przetwarzania słuchowego nie potrafią interpretować dźwięków, w tym mowy. Nieprawidłowości mogą mieć wiele przyczyn, a do najczęstszych z nich należą:
- wcześniactwo,
- niedotlenienie okołoporodowe,
- infekcje wirusowe i neuroinfekcje w okresie noworodkowym,
- urazy lub nowotwory centralnego układu nerwowego,
- udary,
- predyspozycje genetyczne.
Konsekwencje zaburzeń przetwarzania słuchowego
Wiele nieprawidłowości można dostrzec już we wczesnym dzieciństwie. Zaburzenia opóźniają rozwój mowy oraz sprawiają, że wymowa słów jest nieprawidłowa. Dzieci nie rozumieją tego, co słyszą, nie zapamiętują dźwięków. Pojawiają się również problemy z socjalizacją, wynikające z trudności komunikacyjnych. Paradoksalnie, zaburzenia prowadzą do nadwrażliwości na dźwięki. Centralne zaburzenia przetwarzania słuchowego stają się jeszcze bardziej widoczne w wieku szkolnym, gdy powodują trudności w nauce. Dzieci mają kłopoty z koncentracją oraz zrozumieniem poleceń nauczyciela. Trudno im również konstruować dłuższe wypowiedzi. Zaburzenia komplikują naukę czytania i pisania, przez co uczniowie często mylą podobne głoski lub niestarannie piszą. Dzieci z zaburzeniami przetwarzania słuchowego mają również problemy z przyswajaniem języków obcych.
Uczniowie z niezdiagnozowanymi zaburzeniami są uznawani za mniej zdolnych, rozkojarzonych i niechętnych do nauki. W rzeczywistości, koncentracja podczas słuchania jest dla nich bardzo męcząca. Dzieci nie potrafią utrzymać uwagi na głosie nauczyciela, rozpraszają je wszystkie dźwięki otoczenia. Niemożność zignorowania nieistotnych bodźców sprawia, że uczniowie wydają się niezainteresowani lub niezdyscyplinowani.
Możliwości leczenia zaburzeń przetwarzania słuchowego
Diagnoza centralnych zaburzeń przewodzenia słuchowego wymaga wykluczenia ubytków słuchu oraz upośledzenia umysłowego. Następnie, należy dobrać program terapeutyczny. Jedną z najbardziej znanych metod jest Aktywny Trening Słuchowy Neuroflow, interaktywny trening, usprawniający funkcje słuchowe. Do jego zalet należy dostępność, ponieważ można prowadzić ćwiczenia w gabinecie terapeutycznym lub w domu pacjenta.
Innym ciekawym sposobem leczenia problemu jest Program Johansen IAS, który opiera się na nagranej na syntezatorze muzyce odpowiednio dobranej do rozpoznanych i zdiagnozowanych wcześniej potrzeb. Utwory muzyczne, które słyszy osoba poddawana terapii, obejmują różne częstotliwości i stymulują jednocześnie poprawiając funkcjonowanie uwagi słuchowej uczestnika. Terapia odbywa się w domu, a do jej realizacji potrzebne są jedynie słuchawki i odtwarzacz płyt CD.
Stosuje się również metodę Tomatisa, która usprawnia funkcje słuchowe przez podawanie dźwięków do elektronicznego ucha. Jest to urządzenie, zaprojektowane przez Alfreda Tomatisa, twórcę metody. Do ucha podaje się dźwięki mowy oraz muzykę klasyczną. Stymulacja zapewnia poprawę wymowy, polepszenie jakości głosu oraz złagodzenie objawów dysleksji.
Wyróżnia się także metodę Warnkego. Wymaga ona od dziecka aktywnego słuchania i odpowiednich reakcji na bodźce dźwiękowe. W ten sposób, stymuluje się słuch, wzrok i motorykę dziecka. Poprawie ulegają więc koordynacja wzrokowo-słuchowa i słuchowo-ruchowa. Życie dziecka może ułatwić również system wspomagający FM. Jest to aparat, umieszczany w uchu pacjenta, połączony z nadajnikiem z mikrofonem, którego używa nauczyciel lub rodzic. Mowa trafia wtedy bezpośrednio do ucha dziecka, co eliminuje wszystkie inne bodźce dźwiękowe. W ten sposób, ułatwia się utrzymanie koncentracji.
Szybka diagnoza oraz odpowiednio dobrana i konsekwentnie prowadzona terapia zapobiegają poważnym zaburzeniom rozwoju. Dzieci z nieleczonymi centralnymi zaburzeniami przetwarzania słuchowego nie tylko mają trudności w nauce, ale też czują się niezrozumiane i odizolowane od grupy rówieśniczej. Nie należy więc ignorować niepokojących objawów, nawet u dzieci, które nie uczęszczają jeszcze do szkoły.
AST
