Pojawiający się w domu szczeniak, to nie tylko ogromna radość dla rodziny, ale i duży obowiązek. Od dawna wiemy, że pies wymaga nie tylko odpowiedniego żywienia i opieki zdrowotnej: potrzebuje także odpowiedniego wychowania. Tymczasem niesforne szczeniaki swoimi wyskokami przysparzają nam czasem więcej zgryzot niż dzieci. Jednym z częstych problemów jest gryzienie opiekuna po rękach czy nogach, „dla zabawy”. Dlaczego szczeniak gryzie? Jak go tego oduczyć?
Pies – towarzysz i przyjaciel
Pozycja psa w ludzkich społecznościach od zawsze była wysoka. To przede wszystkim dzięki jego charakterowi – choć pochodzi od wilka szarego (za: Kamieniak, Mazurkiewicz, Tietze; 2015), jego behawior ma wyraźnie społeczne cechy. Psy pełniły więc rolę użytkową, jako pasterze stad, opiekunowie niewidomych lub stróże domów, ale i rolę członka rodziny (za: Pieszka, Łuszczyński; 2013). Również w naszym kraju pies miał zawsze specjalną rangę wśród domowych zwierząt. Pierwsze podręczniki dotyczące żywienia i wychowania psów były wydawane w Polsce już od połowy XIX wieku. Traktowały zarówno o psach myśliwskich, jak i „kanapowych”, które już wtedy były ulubieńcami gospodyń domowych i dzieci. Co więcej, już wówczas zwracano szczególną uwagę na psychikę i zachowanie zwierzęcia (za: Ostroróg, 1859). Choć wielu badaczy sądzi, że temperament człowieka i zwierząt to kwestia przede wszystkim uwarunkowana biologicznie (za: Strelau, 2010), to kierują również naszą uwagę na modyfikującą rolę środowiska (za: Hebb, 1963). Dużą rolę w modyfikacji zachowania odgrywa na przykład żywienie szczeniaka – ale i sposób, w jaki karma jest mu dostarczana (za: Witkowska, 2015). Technika karmienia może bowiem przyczynić się do modelowania konkretnych cech zachowania u naszego czworonoga.
Szczeniak gryzie! Jak oduczyć psa gryzienia?
Małe psiaki chętnie bawią się ze swoimi właścicielami. Często w zabawie „podgryzają” ręce czy nogi człowieka, nie robiąc tego agresywnie. Nie oznacza to jednak, że trzeba im na to pozwalać. O ile teraz wydaje nam się to zabawne, po tym, jak naszemu czworonogowi wyrosną stałe zęby, może stać się uciążliwe. Łatwo domyślić się dlaczego – zwłaszcza w przypadku dużych psów może to po prostu sprawiać ból. Szczególnie gdy psiak często bawi się z dziećmi: może nawet nieświadomie zrobić im krzywdę. Z drugiej strony, karanie szczeniaka za coś, czego nie rozumie, przysporzy mu tylko cierpień i frustracji. Dlatego oduczanie gryzienia powinno przebiegać w określony sposób. Przede wszystkim, musimy ustalić dlaczego szczeniak gryzie – czy wynika to z jego nudy i chęci zwrócenia na siebie uwagi, strachu czy może z powodu rosnących zębów? W każdym przypadku znajdzie się jednak rada, by oduczyć psa gryzienia.
Szczeniak gryzie, bo… się nudzi
Wiele szczeniaków gryzieniem po prostu zaczepia swoich właścicieli, pragnąc zwrócić na siebie uwagę. Nudzą się i próbują w ten sposób zachęcić człowieka do zabawy. Należy pamiętać, że młody pies potrzebuje zabawy nie mniej niż dziecko – w przeciwnym wypadku może stać się nadreaktywny (za: Witkowska, 2015). O ile żyjące dziko pokrewne gatunki pozbywają się nadmiaru energii polując na jedzenie, o tyle nasz zwierzak ma przecież wszystko podawane pod nos. Co zrobić w takim przypadku, aby oduczyć szczeniaka gryzienia? Przecież nie możemy ograniczać mu jedzenia! Dobrym pomysłem są specjalne zabawki aktywizujące psa, które pozwalają mu się „zdrowo” zmęczyć. Przykładem takich gadżetów są też modele misek na pokarm, które wymagają nieco zachodu, by psiak dostał się do swojej porcji. Odpowiednio dostosowana trudność „zabawy” nie pozwoli zwierzęciu doznać frustracji, a jednocześnie zainteresuje go i zachęci do zmagań. Innym rozwiązaniem jest metoda przekierowania – w momencie, gdy szczeniak gryzie, dajemy mu natychmiast zabawkę-gryzak i wyraźnie chwalimy, gdy przekieruje na nią swoją uwagę. Pamiętajmy, że szczeniaki przeważnie rodzą się w miocie i często podgryzają się podczas zabawy – mały pies w ten sam sposób próbuje później bawić się z ludzkimi towarzyszami. Możemy więc przyjąć metodę… szczeniaków: pisnąć, gdy psiak złapie nas zębami. To sygnał, który uczy psa, że sprawia nam ból. Psiaki bardzo szybko uczą się, że nie powinny tego robić, by nie wyrządzić krzywdy właścicielowi. Więcej na temat efektywnych metod pracy z psem poprzez zabawę na stronie https://www.optymalnystart.pl/article/szczeniak-gryzie—jak-nie-dac-sie-zjesc.
Szczeniak gryzie, bo… bolą go zęby
Często gryzienie u szczeniaka wiąże się z rosnącymi zębami i bolesnymi, opuchniętymi dziąsłami. W ten sposób pies próbuje sobie ograniczyć dyskomfort. Oczywiście to przechodzi, gdy psiakowi urosną zęby – jest jednak dosyć kłopotliwe, zwłaszcza gdy zwierzak wyżywa się na naszych meblach. Jak oduczyć psa gryzienia w tym przypadku? Najlepiej uśmierzać jego nieprzyjemne doznania w inny sposób. Warto kupić specjalne gryzaki łagodzące ból i chwalić psa za każdym razem, gdy ich użyje. Inna metoda to dawanie psu kostek lodu – tu dodatkowo wpływamy na zmniejszenie się opuchlizny obrzmiałych dziąseł.
Szczeniak gryzie, bo… się boi
Szczeniaki, zwłaszcza w nowym domu, bez mamy i rodzeństwa, są często bardzo strachliwe. Ich gryzienie jest więc spowodowane potrzebą instynktownej obrony. Co należy zrobić w takim przypadku? Dać psiakowi czas. Przez kilka dni musi oswoić się z naszym towarzystwem i nowym otoczeniem. Nie należy wykonywać więc gwałtownych ruchów ani zmuszać psa do bliskości. Dopiero, gdy poczuje się bezpiecznie, szczeniak uspokoi się i przestanie używać zębów w kontakcie z nami. A co, jeśli problemy z agresją wydają się nam zbyt poważne? Na pewno warto zwrócić się o pomoc do behawiorysty. Inną kwestią jest zadbanie o odpowiednią dietę zwierzaka. Wiele danych naukowych zwraca uwagę na fakt, że zbyt duża ilość białka w diecie psa może podnieść poziom jego agresji (za: Houpt, Zientar; 1996), choć inne wyniki badań sugerują raczej, że to nie samo białko, a przekroczenie ogólnego zapotrzebowania energetycznego psa wywołuje ten efekt (za: Dodman, Reisner, Shuster; 1996) . Na rozwój mózgu szczeniaka i jego szybsze utrwalanie komend regulujących posłuszeństwo wpływają natomiast antyoksydanty w postaci witamin C i E (za: Migram, Head, Cotman; 2001) oraz wielonienasycone kwasy tłuszczowe (za: Zicker i in., 2012). Warto więc zwrócić uwagę na fakt, czy karma, jaką wybraliśmy dla szczeniaka spełnia wymagania zawarte w aktualnej wersji raportu The European Pet Food Industry Federation, poświęconego odpowiedniemu żywieniu zwierząt domowych. Twój zwierzak będzie ci wdzięczny za troskę o jego dobrostan!
Źródła:
- Houpt K.A., Zicker S.: Dietary effects on canine and feline behavior. Vet. Clin. Small Anim. 2003, 33, 405–416.
- Dodman N.H., Reisner I., Shuster L., et al.:Effect of dietary protein content on behavior in dogs. J. Am. Vet. Assoc. 1996, 208, 376–379.
- Milgram N.W., Head E.W., Cotman C.W.: Age-dependent cognitive dysfunction in aged canines: Dietary Intervention. Proceedings of the Third International Congress on Veterinary Behavioral Medicine, Vancouver 2001, 53–57
- Zicker S.C., Jewell D.E., Yamka R.M., Milgram N.W.: Evaluation of cognitive learning, memory, psychomotor, immunologic, and retinal functions in healthy puppies fed foods fortified with docosahexaenoic acid-rich fish oil from 8 to 52 weeks of age. J. Am. Vet. Med. Assoc. 2012, 5, 583–594.
- Pieszka, M., & Luszczynski, J. (2013). Choroby szczeniąt. Wiadomości Zootechniczne, 51(4).
- hrabia Ostroróg, J. (1859). Myślistwo z ogary, Jana hrabie Ostroroga wojewody poznańskiego: Wydanie Kazimierza Józefa Turowskiego. Wyd-wo Bibl. Polskiej.
- Kamieniak, J., Mazurkiewicz, T., & Tietze, M. (2015). Modyfikujący wpływ człowieka na zachowanie się psa domowego. Życie Weterynaryjne, 90(06).
- Witkowska, O. (2015). Żywienie a behawior psów i kotów. Życie Weterynaryjne, 90(09)
- http://polkarma.pl/wp-content/uploads/2016/06/FEDIAF-Nutrtion-Guideline-P5_PL_2017_internet.pdf – raport FEDIAF zalecany przez Purinę
- Strelau, J. (Ed.). (2010). Psychologia Akademicka Tom 1 (Vol. 1). Gdanskie Wydawnictwo Psych.
- Hebb, D. O. (1963). The semiautonomous process: Its nature and nurture. American Psychologist, 18(1), 16.
- https://www.optymalnystart.pl/article/szczeniak-gryzie—jak-nie-dac-sie-zjesc (strona producenta)
Materiał partnera zewnętrznego
