Kostrzyn nad Odrą to urocze miasteczko położone w województwie lubuskim, które liczy około osiemnastu tysięcy mieszkańców. Oprócz urokliwego parku mieszczącego się niedaleko dworca i niewielkiego centrum, to miasto kryje w sobie wiele zaskakujących tajemnic. Być może nie każdy wie, że jeszcze przed 1945 rokiem, Kostrzyn nad Odrą, w przeciwieństwie do dziś, pełen był budynków tętniących życiem i posiadał Stare Miasto. Było to jedno z najbardziej okazałych miast w zachodnich rejonach Polski. Niestety, rok 1945, a wraz z nim zaciekłe walki niemiecko-rosyjskie, przyniosły mu niemal całkowite zniszczenie. Dziś, na terenie dawnych zabudowań i Starego Miasta pozostały tylko fragmenty ruin i wielkie pole, na którym co roku odbywał się Pol’and’Rock Festiwal (kiedyś Woodstock) – jeden z największych festiwali rockowych na świecie.
Polskie Pompeje
Swój tragiczny los, Kostrzyn nad Odrą „zawdzięcza” właściwie geopolitycznemu położeniu. Jest w końcu miastem graniczącym z Niemcami, co w czasach wojny przysporzyło mieszkańcom wielu kłopotów. Kostrzyn był traktowany przez władze jak „Brama do Berlina”, co oznacza, że był miastem strategicznym wojskowo. Od września 1939 roku do stycznia 1945 roku, w obecnej dzielnicy Drzewice stacjonował niemiecki obóz jeniecki Stalag III C.
Tragicznym dniem dla miasta okazał się 31 stycznia 1945 roku, kiedy u jego bram pojawiły się wojska radzieckie. W obliczu ataku mieszkańcy Kostrzyna zostali ewakuowani na zachód, a miasto stało się niemiecką twierdzą. Katorżnicze bitwy o jej zdobycie doprawione ciężkim radzieckim ostrzałem artyleryjskim trwały aż do trzydziestego marca. Wtedy też Stare Miasto poddało się. Kostrzyn został zmieciony z powierzchni ziemi – zniszczeniu uległo aż 95% miasta. Operując liczbami, często przywołuje się też zatrważającą liczbę 8278 zniszczonych domów. Nie bez powodu więc porównuje się Kostrzyn nad Odrą do włoskich Pompejów, miasteczka które w I wieku n.e. zostało zniszczone przez erupcję wulkanu Wezuwiusz. Po tej przegranej walce z naturą, ze starożytnych Pompejów zostały tylko ruiny i utrwalone przez popiół wulkaniczny przedmioty, fragmenty budowli a nawet ciała! Łatwo więc skojarzyć obie historie.
Współczesny urok
Dziś Kostrzyn nad Odrą znany jest w całej Europie przede wszystkim z rockowego festiwalu „Pol’and’Rock”, który odbywał się tu każdego roku – prawie zawsze na przełomie lipca i sierpnia (l. 2004-2019). To właśnie wtedy na Kostrzyńskie ziemie przybywały tysiące festiwalowiczów, którzy w połączeniu z piękną muzyką sprawiają, że Kostrzyn nad Odrą budził się intensywnie do życia.
To urokliwe miasto to nie tylko smutna historia ruin, ale ogromna magia zielonych zakątków nad rzeką i przyjaznego usposobienia. I chociaż w miejscu w którym kiedyś królował reprezentacyjny rynek z wspaniałym ratuszem, została tylko polana, a ładny kościół zmieniony został w niefunkcjonalne ruiny, warto przyjrzeć się tej tajemniczej przestrzeni. Daje ona możliwość refleksji, ale i wyciszenia się.
EMA
