Obecnie pojęcie autyzmu nie jest już tak tajemnicze, jak jeszcze przed kilku laty. Dzięki licznym akcjom społecznym, działaniom stowarzyszeń i organizacji, społeczeństwo stopniowo oswaja się z tym terminem i tym, co za sobą niesie. A co za sobą niesie? Przede wszystkim człowieka, który obdarzony jest specyficznymi cechami, stanowiącymi kryterium rozpoznania.
Zaburzenia ze spektrum autyzmu
Gwoli ścisłości należy zaznaczyć, że w ostatnich latach specjaliści opracowali nową terminologię, wedle której nie używa się już terminu autyzm. W tej chwili funkcjonującym określeniem są zaburzenia ze spektrum autyzmu. Takie ujęcie ma odzwierciedlać wielorakie oblicza spektrum, w którym człowiek może funkcjonować na bardzo zróżnicowanych poziomach. Zaburzenia ze spektrum autyzmu tak samo dotyczą osoby niemal niekomunikującej się z innymi, jak tej, która dość dobrze radzi sobie w życiu społecznym i wreszcie tej, która z wyjątkiem pewnych specyficznych cech prowadzi życie takie samo jak większość ludzi.
Podstawowe kryteria rozpoznania
Do podstawowych kryteriów rozpoznania autyzmu należą:
- zaburzenia w komunikacji lub sferze funkcjonowania społecznego,
- występowaniu stereotypii w zachowaniu.
Kryteria te są tzw. kryteriami osiowymi, podstawowymi, które muszą być poparte wnikliwą analizą zachowania, rozwoju językowego i intelektualnego.
Objawy alarmujące
Zdiagnozowanie zaburzeń ze spektrum autyzmu nie jest łatwe i wymaga współpracy przedstawicieli różnych specjalności. Najistotniejsze z punktu widzenia przyszłego rozwoju jest wczesne dostrzeżenie niepokojących cech. Wdrożona w pierwszych latach życia terapia jest bowiem najbardziej efektywna. Na co powinni zwrócić uwagę rodzice, obserwując dziecko w codziennych sytuacjach? Do najczęściej wymienianych objawów należą:
– problemy z komunikacją,
– trudności z zachowaniem w sytuacjach społecznych,
– podejmowanie nietypowych zabaw,
– niereagowanie na imię,
– nienawiązywanie relacji z otoczeniem, ignorowanie innych osób,
– mimikę nieadekwatną do sytuacji,
– stereotypie i rytuały w zachowaniu,
– unikanie kontaktu wzrokowego,
– nieumiejętność skupienia wzroku na przedmiotach,
– zaburzenia słuchu (czasem pozorne) i opóźnienia w rozwoju ruchowym.
Gdzie zgłosić się po diagnozę
W Polsce istnieje wiele wyspecjalizowanych ośrodków zajmujących się diagnostyką zaburzeń ze spektrum autyzmu. Należy pamiętać, że diagnoza nigdy nie powinna być stawiana przez przedstawiciela jednej specjalności. Profesjonalne podejście obejmuje w procesie diagnostyki badania psychiatry, neurologopedy, neurologa, otolaryngologa, psychologa i pedagoga. Absolutnym minimum jest zaangażowanie psychiatry, psychologa i logopedy. Podejrzewając autyzm u dziecka warto udać się do poradni psychologiczno-pedagogicznej.
Program Wczesnego Wykrywania Autyzmu
Mówiąc o diagnostyce, koniecznie należy wspomnieć o ogólnopolskim programie Wczesnego Wykrywania Autyzmu Fundacji Synapsis. Specjaliści działający na rzecz Fundacji opracowali test dla rodziców, który może być przez nich samodzielnie wypełniony. Przeznaczony jest dla dzieci od 7 do 30 miesiąca życia. Choć sam test, noszący nazwę „Badabada” nie jest podstawą do rozpoznania zaburzeń, to stanowi on cenną wskazówkę dla opiekunów dziecka.
Wykrycie spektrum u dzieci
Zaburzenia ze spektrum autyzmu są wykrywane średnio około 6 roku życia, a więc dość późno z punktu widzenia terapii. Niezależnie od tego, kiedy rodzice zauważą niepokojące ich objawy, zawsze warto skonsultować swe podejrzenia ze specjalistami. Niejednokrotnie okazać się może, że zamiast autyzmu dziecko może mieć jakiś inny problem rozwojowy. Pamiętajmy, że za część objawów może odpowiadać na przykład niewłaściwe przetwarzanie słuchowe, zaburzenia integracji sensorycznej, ADHD (tak, ADHD istnieje i nadal jest diagnozowane), czy syndrom Aspergera lub wiele, wiele innych zaburzeń, które można skutecznie leczyć. Zamiast więc zwlekać z decyzją, warto poszukać odpowiedzi na nurtujące nas pytania i jak najszybciej pomóc swojemu dziecku.
STU
