Zazwyczaj za bulgotanie, przelewanie w brzuchu dziecka oraz za zwiększoną ilość gazów odpowiada kolka niemowlęca. To częsta dolegliwość, która dotyka nawet 40% niemowląt – pojawia się i ustępuje przed ukończeniem 5. miesiąca życia. Towarzyszą jej napady przedłużającego się i nieukojonego płaczu bez określonej przyczyny, które występują zwykle w porze popołudniowo-wieczornej i, niestety, nawracają.
Jeśli maluszek nie przejawia żadnych cech wskazujących na zaburzenia rozwoju, wzrastania, gorączkę lub inne schorzenie, można podejrzewać, że przyczyną bulgotania w brzuchu niemowlaka jest kolka. Jeśli jednak objawy cię niepokoją lub nasilają się, skonsultuj się z pediatrą.[1][2]
Przelewanie w brzuchu u niemowlaka – jak rozpoznać napady kolki?
Kolki niemowlęce (colica infantum, infant colic) objawiają się napadowym, niedającym się ukoić płaczem (krzykiem) z jednoczesnym podkurczaniem nóżek i zwiększoną ilością gazów jelitowych. Rodzice często opisują uporczywe bulgotanie w brzuchu u niemowlaka, przelewania w jelitach i powiększenie obwodu brzucha. Według dostępnych danych kolki występują u 10–40% populacji niemowlęcej.[3]
Kolkę niemowlęcą rozpoznaje się, jeśli spełnione są wszystkie poniższe warunki:
- początek i koniec objawów do 5. miesiąca życia,
- napady drażliwości, niepokoju, płaczu bez uchwytnej przyczyny, którym rodzice nie mogą zapobiec,
- brak cech zaburzeń karmienia, gorączki i objawów innej choroby.[4][5]
Napady kolki niemowlęcej mogą trwać ponad 3 godziny i występować częściej niż 3 dni w tygodniu. U dziecka nie ma oznak opóźnienia rozwoju fizycznego.[6]
Przyczyny kolki i przelewania w brzuchu dziecka
Mimo wielu prób nie udało się dotąd połączyć kolki niemowlęcej tylko z jednym czynnikiem przyczynowym. Aktualnie uważa się, że jest to problem wieloczynnikowy, skutek złożonej interakcji między dzieckiem a szeroko rozumianym środowiskiem. Niektórzy autorzy źródeł zaburzenia doszukują się w nadmiernie wyrażonym płaczu, który nie jest niczym nadzwyczajnym u niemowląt w pierwszym kwartale życia.[7]
Wśród innych możliwych przyczyn bulgotania w brzuchu u noworodka w przebiegu kolki niemowlęcej wymienia się:
- zaburzenia żołądkowo-jelitowe (m.in. nadmierne ilości gazów jelitowych i nasiloną perystaltykę jelitową),
- niedojrzałość układu nerwowego,
- nieodpowiednie techniki karmienia,
- czynniki hormonalne,
- przyczyny żywieniowe (nadwrażliwość na białko mleka krowiego lub sojowego, standardowa zawartość laktozy, przy wykluczonej jednocześnie alergii na białka mleka krowiego).[8][9]
Napadom kolki sprzyjać mogą również pewne relacje rodzice-dziecko niedające poczucia bezpieczeństwa (np. stres w rodzinie, stany lękowe matki).[10]
Bulgotanie w brzuszku niemowlęcia – czy to powód do niepokoju?
Kolki niemowlęce najczęściej nie są powodem do zmartwienia; z reguły to przemijająca, samoograniczająca się dolegliwość i jedno z najczęstszych zaburzeń okresu niemowlęcego. Mimo to objawy nierzadko budzą niepokój rodziców, którzy obserwują, jak – u dziecka dotychczas zdrowego, w dobrym stanie ogólnym – znienacka pojawia się napadowe zaczerwienienie twarzy, podkurczanie nóżek i piskliwy krzyk. Krzyk, który nagle się kończy. Po podkurczaniu nóżek może nastąpić ich wyprost i zesztywnienie. Epizodom kolki towarzyszy rozdęcie brzuszka, nadmierne ilości gazów i kruczenie (burczenie) – bulgotanie w brzuchu u niemowlaka. Czasem dochodzi do oddania przez maluszka zielonych, śluzowych stolców i wydalenia gazów jelitowych, co prowadzi do chwilowego uspokojenia dziecka.[11], [12]
W przypadku nasilonych objawów należy skonsultować się z pediatrą. Jeśli jednak rodzice są zaniepokojeni napadami intensywnego płaczu dziecka, powinni wcześniej zasięgnąć porady lekarza lub położnej. Personel medyczny zazwyczaj doradza stosowanie metod pielęgnacyjnych, które mogą złagodzić dolegliwości i przynieść ulgę maluszkowi. Pomocne bywa kołysanie, łagodne masowanie brzuszka, noszenie, tulenie, niezbyt głośny „biały szum” (np. suszarka do włosów). Niektóre dzieci uspokaja ciepła kąpiel lub okłady z ciepłej wody na brzuszek.[13], [14]
- [1] Grenda R, Kawalec W, Kulus M. Pediatria T. 1-2, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018, s. 408-412.
- [2] Śmiech O. Kolka niemowlęca – edukacyjna rola położnej. Problemy pielęgnacyjne noworodka i niemowlęcia. [Dodatek do:] Położna. Nauka i Praktyka. 2019;1(45):42–46.
- [3] Grenda R, Kawalec W, Kulus M, op. cit.
- [4] Ibidem.
- [5] Śmiech O, op. cit.
- [6] Grenda R, Kawalec W, Kulus M, op. cit.
- [7] Ibidem.
- [8] Ibidem.
- [9] Śmiech O, op. cit.
- [10] Grenda R, Kawalec W, Kulus M, op. cit.
- [11] Dmoch-Gajzlerska E, Salamończyk M, Łozińska-Czerniak A. Neonatologia. Praktyczne umiejętności w opiece nad noworodkiem. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014, s. 198.
- [12] Grenda R, Kawalec W, Kulus M, op. cit.
- [13] Śmiech O, op. cit.
- [14] Grenda R, Kawalec W, Kulus M, op. cit.
Materiał partnera zewnętrznego
